-چفد
در تعریف هندسی باریکه طاق منحنی است و در تعریف معماری به باریکه طاقی
که روی یک درگاه قرار میگیرد میگویند .-طاق به مفهوم کلی به مفهوم پوشش
فضای بین دو دیوار است و شکلی که طاق از نظر فرم تابع آن می شود چفد است.
قدمت طاق به دو هزار سال پیش از میلاد و به منطقه میان رودان بازمی‌گردد.
با این حال مدت زمان طولانی ای گذشت تا در معماری سبک پارتی و سبک‌های
دوره اسلامی در ایران و معماری روم باستان و معماری گوتیک در سده‌های میانه
(قرون وسطی) این سبک پوشش سقف به اوج شکوه و رونق خود برسد. این سبک که با
نام شیوه «طاق و چفد» پشت به شیوه کهن و نخستین معماری، شیوه نعل و پایه
دارد چرخشگاهی بزرگ در تاریخ معماری جهان است. شیوه «نعل و پایه» از دوران
پیش از تاریخ به مدت هزاران سال یگانه شیوه پوشش آسمانه بوده که سازه
استون هنج یکی از نمونه‌های آن است. پیدایش شیوه «طاق و چفد» در واقع پاسخ
نوآورانه به محدودیت هاییست که شیوه کهن «نعل و پایه» به آنها دچار بود و
در روند شتابان رو به گسترش شهرنشینی این محدودیت رفته رفته تنگناهایی را
پیش پا می‌گذاشت. کاربرد تیرهای چوبی و کارگذاری آنها بر روی دیوارها یا
ستون‌های ساده گلی یا چوبی هرچند در ساخت سازه‌های روستایی آسانترین روش به
نظر می‌رسد، اما آنگاه که هدف ساختن یک سازه بزرگ، تودرتو، و رفت و
آمد‌دار شهری باشد …
فهرست مطالب
۱ . پیشینه طاق
پیشینه طاق در ایران
۲ . ساز و کار طاق
افزودن بر خمیدگی چفد (افراشتن هرچه بیشتر خیز طاق)
افزودن بر ستبرای جرز
بارگذاری
۳ . گونه شناسی طاق
طاق‌ها از نگاه ساختاری
طاق‌ها از نگاه بافتاری
طاق ضربی زخم یا پُر
طاق رومی یا هِره
طاق اهنگ = گهوارهای = لوله ای
طاق کلمبو
طاق چَهار بخشی
طاق چپیله
طاق هره و پر
۴ . چفدشناسی طاق
چفد های مازه دار
چفد بستو یا تیز
چفد هلوچین تند یا بیز تند
چفد هلوچین کند یا بیز کند
چفد کفته
چفد چمله
چفد جهازه یا پالانه
چَفدهای تیزه‌دار (جناغی)
چفد چمانه بیان یا سه و چهار
چفد سروک
چفد اوهفت
چفد جناغی سه بخشی
چفد شاخ بزی
چفد اژیو
چفد شبدری
چفد پا توپا
چَفدهای کلیل (آمیزه تیزه‌دار و مازه‌دار)
چفد کلیل آذری
۵ . اصطلاحات مربوط به طاق در معماری ایرانی – اسلامی
۶ . منابع
