بخشی از مطلب
طراحان شهری به همان میزان که دغدغه ویژگیهای فضایی و کیفیات خیابانها و
میدانها را دارند، نسبت به نحوه اتصال این فضاها برای شکل دادن فضای
اجتماعی و سیستم های حرکتی و حمل و نقل هم دغدغه دارند. شبکه فضای عمومی
زنجیره ای از تأثیرات چشم انداز شهری می آفریند و با آن درگیر می شود مثلاً
تغییر چشم اندازها و دورنماها، اثر متقابل نشانه ها، رویدادهای بصری و
ویژگیهای طراحی و تغییر و ایجاد تباین در محصوریت. در یک دوره زمانی
طولانی، منظر شهری از حاصل تلاقی ساختمانها و سایر عناصر بافت شهری و چشم
انداز خیابان (درختان، فضای سبز، آب، حمل و نقل، تبلیغات و ...) نتیجه می
شود.
هر چند برای اولین بار، توسط توماس شارپ (1948) از «منظر شهری» در مطالعات
وی در دانشگاه آکسفورد، استفاده و استعمال شد ولی این مفهوم زیبا در کارهای
جان ناش در اوایل قرن 19 و در دیدگاههای کامیلوسیته در اواخر این قرن،
مشهود بود. نظرات «سیته» در کارهای «بری پارکر» «ری آنوین» و «ویلیام الیس»
و دیگران در اوایل قرن 20 گسترش یافت. در حالی که بسیاری از نویسندگان
معاصر سهم به سزایی در تئوری منظر شهری معاصر ایفا کرده اند، فلسفه منظر
شهری به شدت با «گوردون کالن» مرتبط و مربوط است. شرح و توضیح زیبای او در
این موضوع در اواسط و اواخر دهه 1950 در مجله Architecture Review پدیدار
شد. در 1961 به صورت کتاب «منظر شهری» منتشر شد و در 1971، با اصلاح مجدد
با عنوان «گزیده منظر شهری» مجدداً منتشر شد.
حرف اصلی کالن این بود که «ساختمانها با هم به یک مطلوبیت بصری برسند که
نتوان از هم جدایشان کرد.» یک ساختمان به تنهایی معماری محسوب می شود ولی
چند ساختمان با هم هنری غیر از معماری ارائه می دهند: «هنر ارتباط». بحث
کالن یک بحث «زمینه گرا» بود: «هر ساختمان باید یک جزء سازنده یک کل
بزرگتر" به نظر برسد.»
کالن معتقد بود که «منظر شهری» نتوانسته در روش های تکنیکی استفاده و درک شود ولی به زیبایی شناسی حسی نیاز دارد.
هر چند به طور اساسی عکس العمل های بصری و همچنین خاطرات، تجارب و مسائل
عاطفی را برمی انگیزاند. مانند اغلب شهرهایی که پایه های قدیمی دارند و
بافت آنها گواهی دوره های مختلف تاریخی را در قالب سبک های معماری آنها و
ادغام مصالح و مقیاس آنها می دهد. او معتقد بود که اگر ما توانستیم از نو
شروع کنیم شاید بتوانیم به رها شدن از این آش شله قلمکارفکر کنیم و به
ساختن یک کل «نو و زیبا و کامل». ما باید یک منظر منظم شهری و با جاده های
مستقیم و با ساختمانهایی که در فرم و نوع و گونه هماهنگی دارند، خلق کنیم.«
آفرینش تناسب، توازن، کمال و انطباق. در پاسخ به این سؤال که انطباق
چیست؟» کالن قیاسی با یک مهمانی خصوصی را پیشنهاد می دهد که در آن 6/5 نفر
با هم غریبه هستند (شرکت دارند). در ابتدا بایدهای رفتاری، نمایشگاهی از
رفتار را ایجاد می کند که در آن افراد به مکالمه ای کاملاً مؤدبانه و در
موضوعات عادی می پردازند. به نظر کالن این یک انطباق کسل کننده است. با
گذشت زمان وقتی یخ ها آب می شود!، رفتارهای واقعی انسان شروع به پدیدار شدن
می کند. انطباق در واقع راهی می دهد به توافق برای تفاوت در قالب تحمل
شناخته شده رفتار.
هر چند مفهوم ارائه شده توسط کالن در باب «منظر شهری» ابزار مفیدی برای
تحلیل و ارزیابی به دست می دهد، ولی برای تبدیل شدن به یک روش طراحی بسیار
سخت است.
حتی شاید بهتر باشد که برای تبدیل آن تلاش نشود. «منظر شهری» به طور اساسی
به خاطر گرایشش به مجزا کردن و به خاطر تأکید بیش از اندازه اش به بعد بصری
طراحی شهری. این مسئله ایده کالن را بی اهمیت کرد. با این حال در مقدمه
«گزیده منظر شهری» خود وی تأسف می خورد که ایده اش در قالب سطحی از سنگفرش
ها و ... تنزل پیدا کرده است. در حقیقت بحث کالن قابل قدردانی است به دلیل
تأسیس و پایه گذاری مفهوم «منظر شهری». ایده های او همچنین توانست طراحی را
از نو تغییر دهد و در موجودیت منظرهای شهری ایفای نقش نماید.
• معماری شهری : Urban Architecture
جنبه زیبایی شناسانه بصری محیط شهری فقط از کیفیت خاص فضایی آن منتج نمی
شود بلکه همچنین از رنگ، بافت و جزئیات تعریف سطوح برمی آید. برای مثال رنگ
های کرم فضا را کوچکتر می کنند. (احساس فضا را) در حالی که رنگ های سرد
عقب نشینی می کنند و احساس فضای وسیع تری می دهند. یک فضا – همچنین- می
تواند خشن یا غیر انسانی احساس شود اگر جزئیات کمی داشته باشد یا مقیاس
انسانی نداشته باشد. هم چنین فعالیت هایی که در درون یا اطراف یک فضا اتفاق
می افتند، در شخصیت آن فضا ایفای نقش می کنند. آنچه در ذیل می آید عنصر
مهمی را معرفی می کند که در جنبه زیبایی شناسانه بصری محیط شهری ایفای نقش
می کند: معماری آن و منظر آن.
معماری شهری یعنی معماری ای که به طور مثبتی به زمینه و به تعریف قلمرو
عمومی اش پاسخ دهد. این موضوع، ساختمانهای مجسمه وار را به عنوان یک عنصر
موقعیتی استثنا می کند.
«وان میس» (1990) معتقد است وقتی بافت ساختمانی تصویری از تداوم و پیوستگی و
کشش به بی نهایت را می دهد، موضوع، یک المان محصور و محدوده قابل درک است.
ایستادن در مقابل زمینه، توجه بصری را جلب می کند. جایی که ساختمانها در
درون بلوکهای شهری قرار گرفته اند، جبهه جلویی ممکن است همان هدف موردنظر
ما باشد و به نمای آن شکل دهد. وان میس از مفهوم «رادیانس» برای بیان
برخورد فضایی استفاده کرد:« یک ساختمان مجسمه وار شعاعی را از خود متصاعد
می کند که زمینه دقیقی در اطراف خود تعریف می کند برای ورود به زمینه نفوذ،
این، شروع یک تجربه فضایی است. در حالی که نمای موضوع یک شعاع درخشندگی به
فضای عمومی وارد می کند. 3 وجه دیگر ساختمان در بافت کلی آن قرار داده شده
اند. وسعت رادیانس به طبیعت و اندازه موضوع یا نما و زمینه یا طراحی
فضاهای احاطه کننده آن بستگی دارد. همچنین ساختمنهای مجسمه وار برای طراحی
بسیار سخت تراند تا ساختمان هایی که فقط نمای اصلی شان را به فضای عمومی
عرضه می کنند و بنابراین از بسیاری نقاط می توان به آنها انتقاد کرد.
«سیته» در حالی که مفهوم « ساختمان ها به عنوان عناصری مجسمه وار» را رد
کرده است، دغدغه اصلی زیبایی شناسانه یک ساختمان را مانند رفتاری دیده است
که در آن نمای ساختمان محدودیت های فضا و این که آن ساختمان چگونه در فضا
دیده شود را تعریف می کند. از زمانی که ساختمان های مجسمه وار بیش از حد
نمایش داده شدند- مانند یک کیک روی دیس- هزینه بسیاز زیادی را برای تمام
کردن نماهایشان به خود اختصاص دادند. او اضافه می کند که از زمانی که نمای
یک ساختمان می توانست از بالا تا پایین با مرمر کار شود، البته این برای
ترجیح مشتری برای ساختمان خیلی عالی بود که در یک بلوک شهری جاسازی شود.
طراحی ساختمان های مجسمه وار در فضا باید استثنائات موقعیتی باشند به عنوان
تأثیر زیبایی شناسانه این ساختمانها که با کنتراست و تقابل ایجاد می شود.
و.......
